Մայրենի

13.09.2017

Մեսրոպ Մաշտոց, Կենսագրություն

Մեսրոպ Մաշտոցը ազնվական Վարդանի որդին էր (ըստ Անանիա Շիրակացու՝ «ազատի տնից»)։ Հայաստանում ստացել է հունական կրթություն։ Տիրապետում էր հունարենին, պարսկերենին, ասորերենին, վրացերենին։ Սկզբնական շրջանում անցել է ծառայության հայոց Խոսրով Դ (մոտ 385-388) թագավորի արքունիքում, եղել է զինվորական, ապա՝ պալատական գրագիր։ Մոտ 395/396-ին դարձել է հոգևորական, և մեկնել Վասպուրականի Գողթն գավառը, ուր տեղի իշխան Շաբիթից ստանալով գործելու ազատ հնարավորություն հիմնել է քրիստոնեական համայնքներ, եկեղեցական դասեր։ Շրջագայել է նաև Սյունիքում։ Ունեցել է աշակերտներ, որոնք հետո դարձել են նրա օգնականները լուսավորական գործունեության ասպարեզում։ Այս շրջանում մտադրվել է ստեղծել հայկական գրեր՝ Աստվածաշունչը թարգմանելու համար։ Վերադարձել է Վաղարշապատ, որտեղ կաթողիկոսի նախաձեռնությամբ հրավիրվել է հատուկ ժողով։

Մոտ 404 թվականին Միջագետքից բերված Դանիելյան նշագրերով, կատարել է թարգմանական և ուսուցողական առաջին փորձերը, սակայն ապարդյուն։ Այդ ժամանակ ստացել է վարդապետի (ուսուցչի) աստիճան։ Վռամշապուհի և Սահակ Պարթևի հրահանգով անձամբ մեկնել է Միջագետք, հանդիպել նույն Դանիել եպիսկոպոսի հետ։ Եղել է Եդեսիայում, Ամիդում, ապա՝ Սամոսատում։ Հանդիպումներ է ունեցել տեղի բարձրաստիճան հոգևորականության հետ՝ Եդեսիայի եպիսկոպոս Բաբիլասի (Paquida, 398-408 թթ), Ամիդի եպիսկոպոս Ակակիոսի (400-409 թթ.) հետ, այցելել է Եդեսիայի գրադարան։ Մոտ 405-406 թթ. Եդեսիայում ավարտել է հայոց գրերի ստեղծումը։ Արևմտահայաստան կատարելիք առաջին շրջագայությունից առաջ մեկնել է Վիրք, ուր վրաց Բակուր (մոտ 416-429 թթ.) արքայի, Մովսես եպիսկոպոսի, և թարգմանիչ Ջաղայի օգնությամբ ստեղծել վրաց հին գիրը («խուցուրի»)։ Մոտ 420-422-ին մեկնել է Բյուզանդիա՝ Կոնստանդնուպոլիս, հանդիպել կայսր Թեոդոս II-ի և հունաց պատրիարք Ատտիկոսի հետ, որից հետո հայկական դպրոցներ է բացել Մեծ Հայքի բյուզանդահպատակ գավառներում, զուգահեռաբար պայքար մղել «բորբորիտներ» աղանդի դեմ։ Վերադարձից առաջ աղվան Բենիամինի հետ ստեղծել է աղվանից գիրը։ Բյուզանդական իշխանություններից ստացել է «ակումիտ» (άxουμήτης -ճգնող) տիտղոսը։ Այրարատ վերադառնալուց հետո անձամբ մեկնել է Աղվանք, հանդիպել աղվանից Արսվաղեն արքայի և Երեմիա եպիսկոպոսի հետ, կազմակերպել նոր գրի տարածումը, որտեղից անցել է Բաղասական գավառ, մղել հակաաղանդավորական պայքար։ Այդ շրջանում եղել է Ուտիքի Գարդման գավառում, ապա՝ Գուգարաց Տաշիրքում։ Եվս մեկ անգամ Արևմտյան Հայաստան է այցելել 420-ականների վերջին, եղել Բարձր Հայք գավառի Դերջան, Եկեղյաց, Սպեր և Շաղգոմք գավառներում։ 431-439-ի միջև կաթողիկոս Սահակի և աշակերտների հետ հիմնականում ավարտել է Աստվածաշնչի թարգմանությունը։ 439-ին նրա հրահանգով կաթողիկոսական աթոռի տեղապահ է դառնում Հովսեփ Վայոցձորցին։

Մարդու աչքը

Մի չքավրո մարդ փոքրիկ իր գտավ,շուտով այդ իրի մասին իմացան բոլոր գյուղի մարդիք,շուտվ այդ իրի մասին իմացան թաքավորը,թաքավրը կանչեյ այդ մարդուն իր մոտ և ասաց իչքանով կվաճառես այդ իրը,չքավրոն ասաց իչքան վոր սա կշռում է այդքան վոսկի տուր,թաքավրը այդ մարդւ հետ գնաց գանձարան,կշռեցին այդ իրը և տեսան վոր կշեռքի սլաքները տեղից չեն շարճվում թաքավրը զայրացավ և վոտքով հարվացեց գետնին,թաքաորը կանչեց բոլոր իմաստուներին և գիտնականերին,նրանքել չկարողացան վոչմի բան անել և տաքավորը ասաց վոր նրանց գլխատեն,թաքաորը կանչեց դրանիկներին և ասաց վոր գտնեն իմաստուն մարուն և բերեին իր մրտ,դրանիկները գնացին ման եկան և գտան այդ զառամյալ և փորձված մարդուն և բերեցին տաքավորի մոտ,ծերունին ասաց ինձ բերեք հող և այդ իրը,ծերուկը դրեց կշեռքի վրա այդ իրը և լցրեց հողը,ծերուկը ասաց սա մարդու աչք է:

Արյան կանճով

Տիգրանյաների ընտանիքը տեղապոխվել են Պետերբուրգ,նրանք իրենց ազգանունը փոխել են և դրել Տիկրանովնա,տան մեծը տատիկներ որը կտրվել եր հայրենիքից,Ասյա Արտեմնովնան հիվանդ եր, մի օր Ասյա Արտեմնովնաի ջերմաշտիճանը բարցանում է,Վեռան գալիս Տիգրանին ասում է որ տատիկը լավ չե Տիգրանը երքչա խմբի դասարանից դուռս է տռչում առանց թույլտվություն հառցնելու և վազում տատիկի մոտ նա դռան այն կողմից լսում է որ տատիկը Հայերեն Ղարաբաղի բառբառով խոսում Տիգրանին թվաց տատիկը զառանցում է, չե դա լսողության խաբկանք չե Վեռան մտավ տատիկի մոտ,տատիկը ասաց ինձ ջուր բեր,Վեռան ջուրը բերեց տատիկին,տատիկը ջուրը խմելուց հետո սթափվեց

26.09.2017

Հնեաբան,անրևակելի,առերես,բազմերանգ,երբեվե,լուսերես,միջորե,առեoրական,պաշտոնեական,վերեկյա,այժմեակա,էական,առորյա,արծատազօց,անողոգ,հատոր,օդեվան,գիշերուզօր,լացուկոծ,հնգօրյակ,անորակ,Ամանոր,նախընտռել,դասնթաց,այլընտռանք,չընկնել,չընկջվել,հոտնկայս,լուսնկա,մթնշատ,Անգիաա,ռադիո,որդյակ,դաստիարակ,միմիանց,ծիածան,քվյաթերթիկ,Վիեննա,Ամալյա,Արաքսյա,Դանիել,Նապոլեոն,Մարյանա,Սոֆյա,Վիկտորյա ջրվեժ,րոպեական,Կարինեի,միյակ,խնայել,հաելի,լռելայն,սունյակ,Սոնայի,ճեփ-ճերմակ,ըմբոխջնել,ձերբակալել,երփնագույն,երբեմնի,Վարդկեզ,օրակարգ,անօգուտ,մրգահյութ,ծեծկրտուկ,քաշքսհուկ,փրտնտոք,շոգենավ,աղոթք,խայթել,արթուն,զարթնել,դադարել,բրդուճ,նյարթայնանալ,հերդապահ,թերթել,անթանալ,վատսուն,ընդամենը,ընդհանուր,հարձագվել,լուցկի,թախծել,ծածկել,դարձնել,դեղծան,բարձրադիր,օրավարձ,լվածք,զիճել,թռչել,զեղճել,արջև,հոչկոր,կոճկել,մեջբերում,վայրէջք,աջակողմյա,դրախտ,վաղջանք,կմախք,տաղտակ,զխճալ,լեռնաշխտա,ծախսել,խոզապուխտ,թուղթ,գախտնաահ,կողպած,քածկեղ,երեսուն,զմրսել,քաշկռտել,զառիվեր,հեռարձակել,խարխապել,խարտոց,սարսուկ,թրթրալ,չնաշքարիկ,ընդաքառակը,աբաշխարել,խոնհարվել,օրնհանք,ընդառաչ,հարհաֆաին,նավթ,կաթվածահար,ասվալտ,երևույթ,կարեվոր,հոգեվիճակ,սեվեռում,կինեվաճառ,թեթևոտն,այցեվճար,ամենեվին,բմբուլ,ամբող, ամբաստանել,անբասիր,շամպուր,բամբակ,ամբ,ամբախտավան,բամբասել,Թիվլիս,մարզվել,վստտվել,բասկետբոլ,հիպնոզ,հիակիզարան,վզկապ,ավտոբուս,արևակեզ,վորպեսզի,հետսհետե,երաշտություն,գշտվել,տույժ,անհրաժեշտ,այբուբեն,այբենական,տանջալի,տանջալուկ,միլյառդ,բալատ,միլիոն,ցավալուկ,մոլախոտ:

Երբ բառի վերջում ավելանում է նոր արմատ ածանց վերջավերություն:

Ամենա քիչը հնչյունա փոխվում է <<ա օ ո>>

Քաղաք - քախկենի՝

Կոճակ – կոճկել

Օրոր – օրա`ն

էգ – իկական (է > ի)

սեր – սիրել

կղզի – կղզիակ

այգի – այգեպան (ի + ա > ե)

ումպ – ըմպել (ու > ը)

Թեուդերոս Մոպսուեստացի

Մովսես Խորենացի,Կենսագրություն

Խորենացու մասին կենսագրական տեղեկությունները քիչ են։ Դրանց մեծ մասը հաղորդում է ինքը՝ հեղինակը, իր «Հայոց պատմության» մեջ պատահական կերպով։ Մովսես Խորենացին ծնվել է 5-րդ դարի սկզբին՝ մոտ 410-415 թվականներին, ենթադրաբար՝ Տարոն գավառի Խորնի կամ Խորոն գյուղում, մեկ այլ վարկածով՝ Սյունիքի Հաբանդ գավառի Խորեա(ն) գյուղում։ Ենթադրվում է, որ 15-16 տարեկան հասակում, այսինքն մոտ 427 թվականին, նա ուղարկվում է Վաղարշապատ։ Վաղարշապատի դպրոցում նա եղել է Մեսրոպ Մաշտոցի և Սահակ Պարթևի կրտսեր աշակերտներից։ Այստեղ նա ուսանում է 5-6 տարի՝ բացի հայերենից սովորելով նաև հունարեն և ասորերեն։ 431 թվականից հետո՝ հավանաբար 434-435 թվականների ընթացքում, ուսուցիչները նրան այլ աշակերտների հետ ուղարկել են Եգիպտոսի Ալեքսանդրիա քաղաք՝ «իսկական ճեմարանում կատարելագործվելու»: Ալեքսանդրիայում նա սովորել է օտար լեզուներ, հատկապես հունարեն, յուրացրել է փիլիսոփայություն, քերթողական արվեստ, երաժշտություն, ճարտասանություն, աստվածաբանություն, պատմություն։ Այստեղ մոտ 5-6 տարի ուսանելուց հետո Խորենացին և իր ընկերները բռնում են վերադարձի ուղին և ճանապարհվում դեպի Հունաստան։ Սակայն ծովային սաստիկ քամիները նրանց նավը քշում են դեպի Իտալիայի ափերը։ Օգտվելով առիթից՝ հայ երիտասարդներն այցելում են Հռոմի սրբավայրերը, այնուհետև մեկնում են Աթենք։ Ձմեռն այնտեղ անցկացնելուց հետո գարնանը գալիս են Հայաստան։ Նրանք տեղ են հասնում Սահակ Պարթևի և Մեսրոպ Մաշտոցի մահվանից, այսինքն` 440 թվականի փետրվարից հետո։ Այս առիթով Խորենացին անկեղծ ու խոր հուզմունքով է արտահայտում իր ապրումները. «Նույնիսկ չհասա տեսնելու նրանց աչքերի փակվելը, լսելու նրանց վերջին խոսքն ու օրհնությունը»:

Չնայած իր նկատմամբ եղած հալածանքին և անտարբերությանը՝ Խորենացին եռանդուն կերպով զբաղվում է գրական աշխատանքով. կատարում է թարգմանություններ, գրում ինքնուրույն երկեր։ Զրույց է պահպանվել, թե ծերության տարիներին Պատմահայրը գնահատվել և արժանացել է մեծարանքի, ստացել է եպիսկոպոսական աստիճան։

Նա ապրում է զրկանքներով լի կյանք՝ վախճանվելով, ենթադրաբար, 490-ական թվականների սկզբին հիվանդության ու աղքատության մեջ։

    09.10.2017

Կան մի քանի կապեր,որոնց առկայության դեպքում նախադասության մեջ բութ է լինում:Այդ կապերից են՝ հանուն,շնորհիվ,համաձայն,հակառակ,ի պատասխան,փոխանակ,չնայած,ըստ:Օրիանկ՝ ըստ օրենքի՝ բոլոր,քաղաքները հավասար են:բոլոր քաղաքացիները,ըստ օրենքի,հավասար են:

    10.10.2017

Կարենը գնում է ճաշարան՝ հաց ուտելու:

Ես գնում եմ Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիր՝ սովորելու:

Ես գնում եմ ընկերոջս տուն՝ խաղալու:

12.12.2017

Nor tari from Fedo Mkrtchyan